Ads-B nedir ne için kullanılır?

Günümüz havacılığında uçakların nerede olduğunu, ne hızla gittiğini veya hangi yüksekliği kullandığını takip etmek hem güvenlik hem de trafik yönetimi için hayati önem taşır. İşte ADS-B (Automatic Dependent Surveillance – Broadcast) tam olarak bunu sağlayan modern bir konum belirleme ve yayınlama sistemidir. Bugün dünya genelindeki uçuş takip siteleri, hava trafik kontrol merkezleri ve birçok pilot, uçak hareketlerini takip etmek için ADS-B’den yararlanıyor.

ADS-B Nedir?

ADS-B, uçakların konum, hız, irtifa, tırmanış/iniş hızı, kimlik ve rota gibi bilgilerini otomatik olarak hesaplayıp çevreye yayınlayan (broadcast) bir teknolojidir.

Bu bilgiler;

Uçağın üzerindeki GPS navigasyon sistemi tarafından hesaplanır

ADS-B vericisiyle 1090 MHz frekansından yayınlanır

Yer istasyonları ve diğer uçaklar tarafından anında alınır

Pekala bir uçak, bulunduğu konumu sürekli yanındaki herkesle “paylaşır”. Bu nedenle radar gibi aktif tarama yapan sistemlere gerek kalmadan uçak pozisyonu takip edilebilir.

ADS-B Nasıl Çalışır?

ADS-B sistemi iki ana bileşenden oluşur:

1. ADS-B Out (Gönderici)

• Uçak, GPS tabanlı konum bilgilerini anlık olarak yayınlar. Bu bilgiler şunları içerir:
• ICAO uçak kimliği
• Konum (enlem-boylam)
• Gerçek hava hızı
• Yer hızı
• İrtifa
• Tırmanma/iniş oranı
• Transponder kodu
• Uçuş numarası

ADS-B Out zorunlu hale geldiği için çoğu modern uçakta bulunur.

ADS-B’nin Avantajları

1. Daha Güvenli Havacılık ADS-B, uçaklar arası mesafeyi doğru takip ederek çarpışma riskini azaltır.
2. Radara Göre Çok Daha Hassas Radar sistemlerinde gecikmeler ve çözünürlük sınırlamaları vardır.
3. ADS-B ise gerçek zamanlı veri sağlar.
4. Düşük Maliyetli Radar istasyonlarına göre ADS-B yer alıcılarının kurulumu çok daha ucuzdur. Bu nedenle birçok ülke radarın yetersiz olduğu dağlık ve uzak bölgelerde ADS-B yer istasyonları kurmuştur. 
5. Daha Az Yakıt Tüketimi ve Daha Etkin Rota Yönetimi Daha hassas konum raporlama sayesinde uçaklar optimum rotalar ve yükseklikler kullanabilir.

ADS-B Verilerini Kimler Kullanır?

1. ✈ Hava Trafik Kontrolü (ATC) Uçakların anlık pozisyonunu takip etmek
2. 🛰 Uçuş Takip Platformları Flightradar24, FlightAware vb. siteler ADS-B sinyallerini toplayarak uçuş haritaları oluşturur.
3. 👨✈ Pilotlar ADS-B In sayesinde kokpitte trafik farkındalığı artar.
4. 🛰 Uydu Sistemleri ADS-B sinyalleri artık uydular tarafından da alınabiliyor. Bu sayede okyanus üzerinde bile uçaklar takip edilebiliyor.
5. 👨💻 Havacılık Meraklıları Dışarıya basit bir SDR alıcı ile ADS-B sinyalleri toplayıp kendi uçuş takip istasyonunu kurmak dahi mümkündür

ADS-B’nin Geleceği

ADS-B, gelecek havacılık altyapısının en önemli parçalarından biri olacak. Radar sistemlerinin yerini büyük ölçüde alması bekleniyor. Ayrıca:
Uydu tabanlı küresel kapsama
Daha düşük gecikmeli veri iletimi
Drone ve uçan araçlar için ADS-B tabanlı trafik yönetimi
gibi gelişmeler yakın gelecekte havacılığı tamamen dönüştürecek.

ADS-B, basit bir teknoloji gibi görünse de modern havacılığın temel yapı taşlarından biridir. Uçuş güvenliğini artırır, hava trafiğini düzenler ve uçakların hassas şekilde takip edilmesini sağlar. Hem havacılık profesyonelleri hem de meraklılar için büyük bir yenilik olan ADS-B, gelecekte tamamen uydu destekli küresel uçuş takip sistemlerinin yolunu açıyor.